Nacionalni arhitektonski forum, na kom su razmotrene teme značajne za razvoj arhitektonske politike u skladu sa vizijom, ciljevima i merama Nacionalne arhitektonske strategije, održan je 28. maja u Domu omladine Beograda.
Platforma za sprovođenje Nacionalne arhitektonske strategije, arhitektonska profesija u Srbiji (regulatorni i institucionalni okvir) i arhitektonska delatnost i praksa (kvalitet i vrednost arhitektonskih usluga), bile su teme panela na kojima su učestvovali predstavnici relevantnih institucija i ustanova, arhitektonskih udruženja i biroa.
Vlada Republike Srbije je 1. juna 2023. godine na predlog Ministarstva građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture usvojila Nacionalnu arhitektonsku strategiju za period od 2023. do 5. godine (NAS) sa prvim Akcionim planom za njeno sprovođenje (2023 – 2025), koja predstavlja dokument kojim se u Srbiji prvi put strateški utvrđuje arhitektonska politika i na celovit način određuje pravac delovanja u cilju razvoja i unapređenja kvaliteta arhitekture i građene sredine.
Nacionalni arhitektonski forum otvorila je arhitektkinja Milka Gnjato, članica upravnog odbora Društva arhitekata Beograda i jedna od osnivača Asocijacije Srpskih arhitektonskih praksi, koja je u ime arhitektonske zajednice istakla značaj Foruma i ukazala na društvenu važnost arhitektonske discipline. Prisutnima se potom onlajn obratila Rut Šageman, predsednica Saveta arhitekata Evrope.
Nacionalni arhitektonski forum / foto: Dragan Mujan
Nakon pozdravnih obraćanja, predstavnici Ministarstva građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture – arhitekte Nebojša Antešević, Božana Lukić i Tijana Pejić, predstavili su viziju i ciljeve Nacionalne arhitektonske strategije, uz osvrt na relevantne podatke o arhitektonskoj profesiji i delatnosti u Srbiji, kao i publikaciju Arhitektura za nas, u kojoj je strategija predstavljena sažeto i ilustrativno.
U želji da NAF, pored donosioca odluka i kreatora javnih politika, te istaknutih predstavnika struke u Srbiji, bude uveličan i prisustvom inostranih gostiju koji će preneti pozitivna iskustva u sprovođenju arhitektonskih politika, posredstvom Ambasade Kraljevine Španije prisutnima se obratio i gospodin Injaki Karnisero (Iñaqui Carnicero), Generalni sekretar Sekretarijata za urbanu agendu, stanovanje i arhitekturu pri Ministarstvu saobraćaja, mobilnosti i urbane agende Kraljevine Španije.
Budući da je Španija nedavno donela i Zakon o kvalitetu arhitekture, a da je gospodin Karnisero jedan od najzaslužnijih za njegovo donošenje, govorio je o iskustvima Španije u kreiranju arhitektonske politike, posebno u kontekstu smernica za visokokvalitetnu arhitekturu i građenu sredinu, uloge javnog sektora u postavljanju uzornih primera arhitekture, osnivanja Kuće arhitekture Španije, uloge Saveta za arhitekturu i drugih važnih aspekata koje Zakon o kvalitetu arhitekture uređuje.
Drugi panel Prvog Nacionalnog arhitektonskog foruma / foto: Goran Srdanov
Gospodin Žoao Bento (João Bento), ispred Lisabonske škole arhitekture Univerziteta u Lisabonu, imao je onlajn izlaganje posvećeno kreiranju arhitektonskih politika u Evropi koje promovišu visokokvalitetnu arhitekturu i kulturu građenja (kroz predstavljanje panorame aktera, politika i alata).
Forumu je prisustvovao veliki broj visokih zvanica iz zemlje i inostranstva. Tema prvog panela: Platforma za sprovođenje Nacionalne arhitektonske strategije. Moderator Ksenija Lalović (Arhitektonski fakultet – Univerziteta u Beogradu), panelisti Vladimir Lojanica (dekan Arhitektonskog fakulteta – Univerziteta u Beogradu), Vladan Đokić (rektor Univerziteta u Beogradu), Miloš Gajić (predstavnik Ministarstva kulture) i Slobodan Jović (kustos Zbirke arhitekture, urbanizma i arhitektonskog dizajna pri Muzeju primenjene umetnosti/Fakultet tehničkih nauka Novi Sad – Departman za arhitekturu), dok je onlajn gost panela bio Bojan Linardić (direktor Zavoda za prostorni razvoj Hrvatska).
Tema drugog panela: Arhitektonska profesija (regulatorni i institucionalni okvir). Moderator Predrag Milutinović (Udruženje arhitekata Srbije/Asocijacija srpskih arhitektonskih praksi/Udruženja likovnih umetnika primenjenih umetnosti i dizajnera Srbije /biro „MAPA studio“), panelisti Vesna Cagić Milošević (Udruženje arhitekata Srbije/profesor, Arhitektonski fakultet – Univerziteta u Beogradu), Žaklina Gligorijević (Udruženje arhitekata Srbije – predstavnik u Savetu arhitekata Evrope/Žensko arhitektonsko društvo), Ilja Mikitišin (Društvo arhitekata Beograda/biro „4Mind“) i Danilo Dangubić (Asocijacija srpskih arhitektonskih praksi/biro „DADA“), a onlajn gost panela bio je Vlado Krajcar (generalni sekretar Komore za arhitekturu i prostorno planiranje, Slovenija).
Drugi panel Prvog Nacionalnog arhitektonskog foruma / foto: Goran Srdanov
Tema trećeg panela: Arhitektonska delatnost i praksa (kvalitet i vrednost arhitektonskih usluga). Moderator Đorđe Mojović (Program za urbani razvoj). Panelisti: Milan Đurić (Udruženje arhitekata Srbije / Arhitektonski fakultet u Beogradu / biro „Dva studio“), Anja Ivana Milić (arhitektonska firma „Arhipro“ / Žensko arhitektonsko društvo), Bojan Zabukovec (arhitektonska firma „ZAP“ / Asocijacija srpskih arhitektonskih praksi) i Vladimir Đorić (Asocijacija srpskih arhitektonskih praksi / biro „Zabriskie“).