O tradicionalnoj manifestaciji Muzeja primenjene umetnosti

Muzej primenjene umetnosti kao matična institucija na teritoriji Republike Srbije u polju arhitekture neguje tradiciju kroz istraživanje, dokumentovanje i čuvanje kulturne istorije u okviru zbirke arhitekture, koju spaja sa najsavremenijim arhitektonskim tokovima.

O tradicionalnoj manifestaciji Salona arhitekture sledi u nastavku, a važno je dodati da savremene arhitektonske tokove prati i putem realizacije Bijenala arhitekture u Veneciji, Bijenala dizajna i arhitekture u Londonu kao i Trijenala dizajna i arhitekture u Milanu.

Salon arhitekture je tradicionalna godišnja manifestacija Muzeja primenjene umetnosti, utemeljena 1974. godine. Osnovni zadatak Salona jeste da stručnoj i široj javnosti izloži godišnju nacionalnu arhitektonsku produkciju: realizacije, projekte, publikacije i istraživanja u oblasti savremene arhitekture, nove ideje u arhitektonskoj teoriji i praksi, te da podstiče dijalog i razmenu među arhitektama, ali i sa širom publikom.

Salon je značajna tekovina arhitektonske zajednice u Srbiji i Muzeja primenjene umetnosti, koji ima za cilj promociju najboljih ostvarenja iz oblasti arhitekture i uloge arhitekture u društvu. Muzej primenjene umetnosti realizuje Salon u saradnji sa relevantnim i renomiranim udruženjima, organizacijama, institucijama i pojedincima u oblasti arhitektonskog delovanja. Ovogodišnji, 46. Salon arhitekture realizovan je u organizaciji Muzeja primenjene umetnosti (MPU), a u saradnji sa Udruženjem arhitekata Srbije (UAS), Asocijacijom srpskih arhitektonskih praksi (ASAP) i Ženskog arhitektonskog društva (žad). U cilju sveobuhvatnijeg sagledavanja arhitekture danas, odnosno svih različitosti koje su sastavni deo savremenog doba 46. Salon arhitekture MPU teži da pošalje poruku o važnosti saradnje institucionalnog i vaninstitucionalnog sektora u vrednosnim sistemima.

Salon arhitekture Muzeja primenjene umetnosti sabira više nivoa kojima se u jednom vremenskom periodu akcentuju važna aktuelna dešavanja vezana za delatnost arhitekture. Sada već uveliko ustaljen termin „mesec arhitekture“ tokom aprila javnosti predstavlja ono što se istražuje, oblikuje i priprema tokom cele godine. U aprilu se javnosti predstavlja ono što se istražuje, oblikuje i priprema tokom cele godine. Strategija manifestacije zasniva se na salonskom predstavljanju radova (izložba), programskom delu (tema) i dodeli nagrada, pohvala i priznanja. Svake godine tematskim programskim rešenjima Salon arhitekture javnost upoznaje sa aktuelnim tačkama arhitektonskih praksi i teorije.

Od kuda je došla potreba da tema programskog dela 46. Salona arhitekture bude „Imamo svoju politiku“? Iz pokretačke tačke koja se naziva nacionalna arhitektonska strategija, koja je prvi put na pozornicu društvenog delovanja dovela arhitektonsku struku u žižu posmatranja standarda i ostvarenja istih.

Muzej primenjene umetnosti zajedno sa saradnicima i saradnicama javno poziva kolege, koleginice, institucije i organizacije da podstaknu standardizaciju okruženja koje svi živimo.
Od „Zaokreta“, preko „Salona dijaloga“ kontinuiteti i komunikacija su ključne reči, a potekle su od prvobitne inicijative direktorke MPU da poveže instituciju, organizacije i prakse. S tim u vezi, proklamativan ton 46. Salona arhitekture ciljano odjekuje.

Sve kreće od saveta, a članice i članovi 46. Salona arhitekture su Biljana Jotić, master istorije umetnosti, kustoskinja i direktorka Muzeja primenjene umetnosti; Slobodan Jović, arhitekta, asistent Fakulteta tehničkih nauka u Novom Sadu u zvanju doktora i kustos Muzeja primenjene umetnosti; Vesna Cagić Milošević, arhitektkinja, profesorka Arhitektonskog fakulteta;
dr Žaklina Gligorijević, arhitektkinja-urbanistkinja; Marko Korošec, arhitekta. Jednoglasno je usvojena tema proklamacije Nacionalne arhitektonske strategije za programski deo, dok je izložba salonskog oblika.

Pored vidljivog dela trebalo bi napomenuti da je reorganizovan i usvojen novi pravilnik Salona arhitekture, koji je nadogradnja prošlogodišnjeg. Pažljiv pristup u izboru članica i članova žirija doprinosi sveobuhvatnosti sagledavanja, a međunarodni karakter širem kontekstu posmatranja. S tim u vezi, Žiri 46. Salona arhitekture radio je u sastavu: Dean Lah, arhitekta (Slovenija, Ljubljana); dr Milena Stojković, arhitektkinja i biklimatska inžinjerka (Velika Britanija, London); prof. dr Miljana Zeković (Srbija, Novi Sad); prof Saša Begović (Hrvatska, Zagreb); prof. mr Zoran Abadić (Srbija, Beograd).

Programski deo predstavlja integralni deo salona. Ono što Salon arhitekture čini još važniji, pored programskog dela su Grand Prix, Nagrade i Pohvale koje dodeljuje Žiri, zatim Priznanje Saveta i Nagrada publike.

Slede nagrađeni radovi na 46. Salonu arhitekture:

• VELIKA NAGRADA SALONA – GRAND PRIX (za sveukupni doprinos razvoju arhitekture i održive gradnje) – Autorski tim Zabriskie doo – Milena Katić, Milka Gnjato, Martina Milošević, Ana Ugrinić, Ivan Zuliani, Ksenija Bajagić, Mila Đorđević, Mirjana Lazić, Staša Simenović, za projekat INGRID – SCHNEIDER ELECTRIC HUB, TRANSFORMACIJA INDUSTRIJSKE HALE NOVKABEL I ENTERIJER POSLOVNOG OBJEKTA
• NAGRADA SALONA (za doprinos višeporodičnoj stambenoj arhitekturi) – Autorski tim Danilo Dangubic Architects, za projekat SKEW HOUSE
• NAGRADA SALONA (za jednoporodični objekat) – Autorski tim A2arhitektura – Dijana Adžemović-Anđelković, Vladimir Anđelković, za projekat KUĆA RI
• NAGRADA SALONA (za doprinos strateškom razvoju nacionalne arhitektonske misli, struke i građene sredine) – Urednici Božana Lukić, Nebojša Antešević, Tijana Pejić; Izdavač: MINISTARSTVO GRAĐEVINARSTVA, SAOBRAĆAJA I INFRASTRUKTURE, BEOGRAD; Naslov ARHITEKTURA ZA NAS: NACIONALNA ARHITEKTONSKA STRATEGIJA 2023–2035
• POHVALA SALONA (za pristup prostornoj organizaciji u enterijeru) – Autorski tim Cherry Art Hub – Nevena Vujasinović i Bogdan Milojković, za projekat PARAZIT HABITAT
• POHVALA SALONA (za inventivnu upotrebu materijala u enterijeru) – Autorski tim Freya Architects – Kristina Koivistojinen-Hatlamadžijan, za projekat CHERNYI COOPERATIVE COFFEE ROASTERS
• POHVALA SALONA (za kreativnu reprezentaciju konkursnog rešenja) – Autorski tim AKVS Arhitektura – Anđela Karabašević Sudžum i Vladislav Sudžum, za projekat PLODOVI DOKOLICE
• POHVALA SALONA (za rešenje studentskog stanovanja) – Autorski tim Taktika – Dalia Dukanac, Stefan Đorđević, za projekat KONKURSNI PROJEKAT ZA UREĐENJE KOMPLEKSA „STUDENTSKI GRAD“
• POHVALA SALONA (za eksperiment) – Autor Andrej Josifovski Pijanista, za projekat ZASPANKA ZA RAZMERNIK
• POHVALA SALONA (za studentski rad – arhitektonski crtež) – Autor Sofija Spaić, za projekat FANTASTIČNI PEJZAŽI / DREAMSCAPES: ARHIVIRANJE FRAGMENATA MAŠTE – KAKO LJUDI ŽELE DA PAMTE I BUDU ZAPAMĆENI
• POHVALA SALONA (za studentski rad – snaga koncepta i arhitektonskog izraza) – Autor Aleksandra Kalezić, za projekat MESTO TREĆEG PROSTORA: ANTIRATNI MUZEJ
• POHVALA SALONA (za studentski rad – reprezentacija arhitektonske ideje) – Autor Marija Stojković, za projekat IZGRADITI ŽIVOT IZ KORENA
• POHVALA SALONA (za negovanje specifičnog arhitektonskog tematskog okvira) – Urednik Igor Marić, izdavač Savez inženjera i tehničara Srbije, Beograd, naslov: ESTETIKA ARHITEKTURE I URBANIZMA DANAS – ZBORNIK RADOVA
• PRIZNANJE SAVETA SALONA (za dokumentovanje, zaštitu i promociju modernističkog nasleđa u Srbiji) – DO.KO.MO.MO. SRBIJA
• NAGRADA PUBLIKE – Autorski tim MAPA ARCHITECTS – PREDRAG MILUTINOVIĆ, za projekat TOLSTOJEVA 42

PROGRAM 46. SALONA ARHITEKTURE odvijao se u Muzeju primenjene umetnosti i online iz razloga dokumentovanja i trajanja. Nakon SVEČANOG OTVARANJA IZLOŽBE 46. SALONA ARHITEKTURE realizovan je sledeći program koji se može pratiti na you tube kanalu MPU:

Predavanje Prof. Mr Zorana Abadića (Studio 1h2): Nepropuštene prilike.

PANEL: U SUSRET NACIONALNOM ARHITEKTONSKOM FORUMU 0.1, Tema Panela: Konkursni modeli i javne nabavke – uloga javnog sektora u postavljanju uzornih primera kvaliteta arhitekture, Moderator: dr Đorđe Mojović (PUR); Učesnici: prof. Ivan Rašković (UAS); dr Darko Đukić (MJU); dr Grozdana Šišović (re:a.c.t); Jasmina Radovanović (NALED).

Predavanje Deana Laha (ENOTA, Slovenija): ENOTA i Natural Systems.

Predavanje Prof. dr Miljane Zeković (Efemera kolektiv, Baza – platforma za prostorne prakse): S,M,L,XL: Baza zajednice.

Predavanje Saše Begovića (3LHD, Hrvatska): Arhitektura kao rezultat razmišljanja i prakse.

PANEL: U SUSRET NACIONALNOM ARHITEKTONSKOM FORUMU 0.2, Tema Panela: Svest o arhitekturi i građenoj sredini: od obrazovanja do promocije, Moderator: dr Slobodan Jović (MPU/FTN); Učesnici: Biljana Jotić (MPU); Snežana Ristić (RTS); Dragan Marković (Gradnja); Sara Parezanović (KIPARH); Predstavnik Ministarstva prosvete.

Predavanje dr Milene Stojković (Foster and Partners, Velika Britanija), Održivi dizajn u praksi.

Prilikom Svečanosti dodele nagrada u Jugoslovenskoj kinoteci Muzej primenjene umetnosti organizovao je: Predavanje Amande Levet (A_LA, Ujedinjeno Kraljevstvo), specijalne gošće 46. Salona arhitekture.

A svi prisutni tokom svečanosti dobili su katalog 46. Salona arhitekture.

Autor teksta: Biljana Jotić, MA Istorije umetnosti, kustoskinja, direktorka MPU